TEHNOLOGIJA
5G mreža u Evropi-sigurnosno i političko pitanje
Ministri komunikacija EU sastaju se danas u Briselu da bi razgovarali o mogućoj zaštiti mobilne mreže pete generacije i usaglasili nacrt dokumenta kojim se uspostavljaju temelji za implementaciju 5G.
Zemlje Evropske unije nemaju zajednički stav o korištenju usluga kineske kompanije Huavej u izgradnji infrastrukture za 5G mrežu u Evropi, što je sigurnosno ali i političko pitanje nakon upozorenja SAD da bi infrastrktura mogla biti iskorištena za špijunažu pod kontrolom Kineske komunističke partije, pišu svjetski mediji ističući da je pitanje već uzrokovalo politički haos, naročito u Berlinu.
Evropska unija smatra da sigurnost nije jedina briga kada je u pitanju nova generacija bežične internetske tehnologije, ukazuje nacrt dokumenta koji bi trebao biti usaglašen na sastanku ministara Evropske unije kojim se postavljaju temelji za implementaciju 5G, ukazuje američki televizijski kanal CNBC.
Prema dokumentu, osim sigurnosnih rizika, evropske vlade bi trebale razmotriti i širu sliku predaje ugovora dobavljačima 5G-a, što bi moglo imati posljedice za Huavej, kao potencijalnog dobavljača.
“Pored tehničkih rizika koji se odnose na kibernetičku sigurnost 5G mreža, treba razmotriti i netehničke faktore poput zakonskog i političkog okvira kojima dobavljači mogu biti podložni u trećim zemljama”, ističe se u nacrtu dokumenta pripremljenog uoči sastanka evropskih ministara.
U istom dokumentu istaknuto je da bi evropske zemlje trebale “razmotriti potrebu za raznolikim dobavljačima kako bi se izbjeglo ili ograničilo stvaranje velike ovisnosti o jednom dobavljaču”.
Rasprava oko dobavljača 5G tehnologije politizirana je nakon što su zvaničnici Sjedinjenih Država i Ujednjenog Kraljevstva izrazili zabrinutost da bi dobavljači poput Huaveja mogli predstavljati sigurnosnu prijetnju zbog veza s kineskom vladom, naglašava CNBC. Huavej pak ističe da je nazavisan o kineskoj državi i da neće dozvoliti da se njegova tehnologija koristi za bilo kakav državni nadzor.
Evropska komisija nedavno je objavila izvještaj u kojem ocjenjuje rizike 5G-a. U izvještaju se navodi da se očekuje da će uvođenje 5G mreža “povećati izloženost napadima i više potencijalnih ulaza za napadače”. Također je rečeno da će “profil rizika pojedinih dobavljača postati posebno važan, uključujući vjerovatnoću da dobavljač bude pod uticajem zemlje koja nije članica EU”.
Arterije informacija 21. vijeka
Portal Politiko prenosi mišljenje američkog državnog sekretara Majka Pompea (Michael R. Pompeo) koji upozorava da bi odluke ministara komunikacija EU u Briselu mogle imati trajan uticaj na sposobnost evropskih zemalja da zaštite privatnost svojih ljudi i njihove slobode.
Pompeo naglašava kako je od presudne važnosti da evropske države ne dozvole da kineski divovi, poput Huaveja ili ZTE-a, imaju kontrolu nad izgradnjom kritične infrastrukture bežične mreže pete generacije, te da “arterije informacija 21. vijeka” trebaju graditi pouzdane kompanije koje imaju sjedište u demokratijama i koje se pridržavaju vladavine zakona i odgovorne su za svoje postupke.
Politiko također ističe kako će Evropska komisija, na čelu s novom predsjednicom Ursulom fon der Lajen (von der Leyen), morati da prije Nove godine dovrši listu mjera koje zemlje EU mogu preduzeti za umanjenje rizika za mreže 5G.
Bivša Junkerova komisija pokrenula je veliku reviziju sigurnosnih pravila za 5G mreže, usred pritiska američkih kolega koji žele da Evropa prestane kupovati opremu od kineskog lidera na tržištu Huaveja, naglašava Politiko. U oktobru je EU objavila dokument o procjeni rizika od 5G u kojem su označene nacionalne države i hakeri koje podržavaju države kao najveću prijetnju sigurnosti 5G. Kazali su da dobavljači iz zemalja kojima nedostaje vladavina zakona predstavljaju dodatne probleme evropskoj sigurnosti.
Dostizanje konsenzusa do kraja godine o takozvanom “5G sigurnosnom alatu” neće biti lako, ocjenjuje Politiko ističući da je to pitanje već uzrokovalo politički haos i podijeljenost u nekoliko glavnih gradova EU, uključujući Berlin.
Rješenja Angele Merkel
Njemačka kancelarka Angela Merkel pozvala je evropske zemlje da se dogovore oko zajedničkog pristupa prema Kini, odnosno o jedinstvenoj politici o uvođenju 5G mreže, ističe Euronews.
Nakon upozorenja Sjedinjenih Država o potencijalnoj špijunaži kineskog Huaveja, neki njemački poslanici žele isključiti ovu kompaniju iz 5G ugovora. Obraćajući se poslanicima Bundestaga, Merkel je rekla da želi vidjeti veću saradnju između glavnih gradova Evrope u rješavanju zabrinutosti za špijuniranje ili će se “poslati mješoviti signali”. Istakla je da bi to bilo pogubno – “ne za Kinu, već za nas u Evropi”.
Ranije je Francuska najavila da neće pratiti SAD u izuzeću Huaveja iz svoje mreže 5G, ali da će u slučaju potencijalne prijetnje sigurnosti moći pregledati sve proizvođače opreme.
Uprkos pritiscima SAD i njenih obavještajnih službi, njemačka kancelarka ne odbija Huavej sve dok kompanija ispunjava određene sigurnosne standarde, ukazuje Blumberg.
Merkel smatra da bi Evropa trebala osnovati agenciju koja certificira komponente za evropske mobilne mreže pete generacije. Agencija bi, kazala je Merkel, radila po uzoru na Evropsku agenciju za lijekove koja procjenjuje farmaceutske lijekove u Uniji.
Blumberg podsjeća da bi se evropske države članice trebale složiti do kraja godine o mjerama za ublažavanje rizika koje predstavlja 5G, uključujući zahtjeve za certificiranje, testove ili identificiranje dobavljača koji se smatraju “nesigurnim”.
Otpor Evrope
U Njemačkoj raste otpor prema kineskom Huaveju, što bi se moglo proširiti diljem Evrope, ističe Forin polici (The Foreign Policy) ukazujući kako bi to moglo poremetiti planove kancelarke Merkel na kraju njenog četvrtog i posljednjeg mandata.
Isključenjem Huaveja uznemirila bi se osjetljiva ravnoteža koju je Merkel pokušavala uspostaviti između Vašingtona i Pekinga, dva najveća njemačka trgovinska partnera izvan Evrope. I to bi vjerojatno pokrenulo snažan odgovor Pekinga koji bi mogao potkopati već posustalu privredu Njemačke i pogoditi neke od njenih najvećih kompanija, neumoljivo gurajući zemlju i Evropu niz konfrontacijski put s Pekingom.
Njemački proizvođači automobila i veliki industrijski divovi, od Simensa do hemijske grupacije BASF, uveliko se oslanjaju na kinesko tržište. Već uzdrmani Bregzitom i Trampovim prijetnjama uvođenjem tarifa, Njemačka očajnički želi spriječiti još veći udarac: udar iz Kine koji, čini se, proizlazi iz isključenja Huaveja.
Kinesku politiku Angele Merkel nepovratno su odbacili pobunjenici iz njene stranke, ukazuje Forin polisi ističući da oni ne prihvataju planove da njemačku 5G mrežu izgradi Huavej, kompanija za koju kažu da je pod pritiskom Komunističke partije Kine i čija oprema se koristi u distopijskom nadzoru pritvora za muslimane u kineskom zapadnom dijelu Sinđanga – što Huavej negira.
Iako velika većina evropskih zemalja nije donijela konačnu odluku o tome hoće li Huaveiju dodijeliti ulogu u 5G, neke države poput Mađarske najavile su da hoće, dok će druge, uključujući Poljsku, Estoniju i Dansku, vjerojatno isključiti kinesku kompaniju.
Izvor: Radio slobodna Evropa
TEHNOLOGIJA
Univerzitetu u Banjaluci predata projektna dokumentacija za izgradnju Naučno-tehnološkog parka
Projekat koji je najavljen još sredinom prošle godine i čija je gradnja bila najavljena za proljeće ove, konačno je počeo i da se realizuje, istina sa procjenom troškova koji su od juna 2023. godine malo i porasli. Naime, juče je, kako prenosi RTRS, predstavnicima Univerziteta u Banjaluci i Ministarstva za naučno-tehnološki razvoj i visoko obrazovanje predata projektna dokumentacija za izgradnju i opremanje Naučno-tehnološkog parka Republike Srpske koji će biti izgrađen u kampusu Univerziteta u Banjaluci.
Kako je u julu 2023. saopšteno, izgradnja ovog objekta bi trebalo da košta više od 10 mil EUR, potom je u septembru iste godine okvirna vrijednost procijenjena na 15 mil EUR, a juče je, sudeći po ovoj vijesti RTRS-a, rečeno da je ukupna vrijednost investicije oko 19 mil EUR.
Podsjećamo, rektor Univerziteta u Banjaluci prof. dr Radoslav Gajanin i ministar za naučno-tehnološki razvoj Republike Srpske Željko Budimir prošle godine su, 13. septembra, potpisali ugovor o osnivanju Naučno-tehnološkog parka (NTP) Republike Srpske. Kako je tada navedeno, riječ je o prvom naučno-tehnološkom parku u Republici Srpskoj, čiji su osnivači Vlada RS i Univerzitet u Banjaluci, a za njegovog direktora imenovan je Nikola Dragović.
Vlada Republike Srpske, kako je tada saopšteno, obezbijedila je sredstva za prvi period rada, a za početak, kancelarije NTP-a biće u novom objektu Arhitektonsko-građevinsko-geodetskog fakulteta i Šumarskog fakulteta, u krugu Univerzitetskog grada. Inače, lokacija je u neposrednoj blizini budućeg objekta NTP, za koji je izrada projektno-tehničke dokumentacije tada bila u toku. Tada je i rečeno da se na proljeće 2024. godine planira polaganje kamena temeljca za izgradnju ovog objekta ukupne površine 7,5 hiljada kvadratnih metara, sa planiranim rokom od 24 mjeseca, a tada je procijenjeno da će okvirna vrijednost objekta, sa neophodnom opremom i laboratorijom, iznositi 15 mil EUR.
eKapija je ranije pisala da je Saudijski fond za razvoj odobrio sredstva za dva projekta u Srpskoj – jedan je izgradnja Studentskog centra u Foči, a drugi izgradnja Naučno-tehnološkog parka u Banjaluci.
Što se tiče projektne dokumentacije koja je juče predata predstavnicima Univerziteta i Ministarstva za naučno-tehnološki razvoj, ona je, kako je prenio RTRS, finansirana kroz Italijanski fond za inovativne projekte, preko Razvojne banke Savjeta Evrope.
Inače, nadležni kažu da će budući Naučno-tehnološki park biti centralno mjesto gdje se rađaju inovativne ideje i tehnološki napredak Srpske.
– Siguran sam da će izgradnjom NTP imati ogromnu korist prije svega UNIBL i studenti UNIBL, odnosno naši nastavnici i saradnici kroz angažman u kompanijama koje budu smještene u NTP – istakao je Radoslav Gajanin, rektor Univerziteta u Banjaluci, prenosi RTRS.
Nikola Dragović, direktor Naučno-tehnološkog parka Republike Srpske, najavio je, kako navodi RTRS, još neke novine.
– Јedan od prvih programa koji će NTP uskoro početi sprovoditi jeste program kampa za koji intenzivno traje kampanja jedinstveni startap program za mlade od 18 do 35 godina – rekao je Dragović.
Vlada Srpske je prošle godine usvojila informaciju o osnivanju prvog NTP u Srpskoj čiji je cilj ubrzan tehnološki razvoj.
– Za razvoj preduzetništva i inovativnosti kod mladih ljudi, to je cilj ovog projekta – poručio je Zoran Bjelajac, pomoćnik ministra za naučnotehnološki razvoj i visoko obrazovanje Republike Srpske.
Kompanija Ananas stigla je i na bosanskohercegovačko tržište sa svojom online prodajnom platformom.
– Proteklih mjeseci smo dokazali da živimo svoju priču, teško a jako! Danas smo završili vrlo važan korak i otvorili dva nova tržišta! Ananas sada posluje i u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini – objavio je Ananas E-commerce na svom LinkedIn profilu.
„Regionalni Amazon“, kako su ga mediji prozvali, sjedište je najprije osnovao u Sarajevu, gdje je registrovana firma Ananas doo, a 7. juna je osnovana i podružnica u Banjaluci, sa sjedištem u Bulevaru Stepe Stepanovića br. 171 E.
Direktor preduzeća, ujedno i banjalučke podružnice, jeste Erol Ferović.
Direktni osnivač sarajevskog društva je Ananas E-Commerce Beograd. Vlasnik platforme Ananas je Delta holding, a kako je ranije saopšteno iz kompanije, platforma je u prošloj godini otvorila svoje kancelarije i u Sjevernoj Makedoniji.
Ananas je, inače, u prošloj godini zabilježio izuzetno veliki rast, potvrđujući da bude regionalni lider u domenu online trgovine. Na 94% poštanskih brojeva isporučeno je dva ili više Ananas paketa, a broj partnera porastao je više od tri i po puta u odnosu na 2022. godinu.
– Cilj je da u 2024. godini broj trgovaca poraste na preko 2.000, i da ukupan promet preko sajta bude preko 70 mil EUR – saopšteno je na konferenciji u januaru.
Nakon što je portal Capital otkrio da je Vlada Republike Srpske sa kineskom kompanijom ELINC u tajnosti potpisala 57 mil KM vrijedan ugovor za nabavku softvera za digitalnu zaštitu, stigla je i potvrda iz Agencije za informaciono-komunikacione tehnologije Republike Srpske.
Oni su naveli da su u proteklih godinu dana izvršili detaljnu analizu stanja informacione bezbjednosti u javnoj upravi i kritičnim infrastrukturama, izradili smjernice razvoja informacione bezbjednosti i izvršili projektovanje novog nacionalnog sistema zaštite.
Navode da on po obimu, resursima i složenosti predstavlja najveći IKT projekat u Srpskoj.
– Projekat je samoodrživ i ima za cilj punu zaštitu sajber prostora Republike Srpske – istakli su iz Agencije.
U skladu sa predviđenom dinamikom, iz Agencije su naglasili da se do kraja avgusta očekuje početak implementacije projekta.
– Implementacija je predviđena u dvije paralelne faze. Omogućava potpunu integraciju državnih organa, akademskog i privatnog sektora u upravljanju incidentima. Funkcije zaštite u odnosu na korisnike se ogledaju u zaštiti tri grupe korisnika: javne uprave i kritičnih infrastruktura, zaštiti djece i zaštiti mikro, malih i srednjih preduzeća – istaknuto je u saopštenju.
Iz Agencije su istakli da će sistem štititi javnu upravu i kritične infrastrukture koje čini 780 institucija republičkog nivoa.
– Za partnera je, u skladu sa smjernicama Vlade za upravljanje krizom lanaca snabdijevanja i politički motivisanih ne-UN sankcija, izabrana kompanija ELINC, specijalizovani proizvođač opreme iz domena nacionalnih sistema informacione bezbjednosti – navedeno je u saopštenju.
Capital podsjeća da je ugovor sa Kinezima potpisan početkom juna ove godine, a nakon toga je na njega stavljena oznaka tajnosti, da bi se od javnosti sakrilo još jedno trošenje desetina miliona maraka na softver, kao i njegova namjena.
Planirano je da se ovaj softver implementira u sve institucije u Srpskoj na rok od deset godina, a ELINC je, kako piše Capital, posao dobio na osnovu prethodnog dogovora iza zatvorenih vrata, bez tendera.
Čapljinski preduzetnici traže coworking prostor po uzoru na Trebinje i Mostar
Grad Mostar od prodaje vinjeta zaradio 1.5 milijuna KM
Bitcoin skočio na 90.000 dolara po prvi put u povijesti
-
NEKRETNINE8 meseci prijePočela izgradnja novog stambenog objekta „Bregovi“ u Trebinju
-
TELEKOMUNIKACIJE1 godina prijeNovi pad dionica Mtela, vrijednost kompanije dugo nije bila niža
-
NOVOSTI3 meseca prijeUčesnici Visa olimpijskog triatlona prikupili 26.500 KM za Specijalnu Olimpijadu u Bosni i Hercegovini
-
FINANSIJE11 meseci prijeVlada RS donijela odluku: Minimalac će biti 900 KM
-
INVESTICIJE1 godina prijeCastellina Srpska preuzela 29,9 posto akcija Napretka
-
NOVOSTI1 godina prijePrag za PDV se diže na 100.000 KM, neophodan zahtjev za izlazak iz sistema
-
POLJOPRIVREDA1 godina prijeProizvođači digli ruke, mnogi zbog malina i na sudu
-
FINANSIJE12 meseci prijeMtel izašao iz vlasništva svoje firme u BiH, sprema se ulazak Britanaca